“Ο ερχομός του Covid” – Γράφει η Ψυχολόγος Έλλη Στασινή
Ο ερχομός του COVID άλλαξε τα δεδομένα της εποχή μας, την καθημερινότητα μας και απέδειξε πως όλα είναι ρευστά. Οι αλλαγές που προκάλεσε ήρθαν για να μείνουν από την τηλεργασία μέχρι τα ατομικά δικαιώματα. Ίσως ορισμένα να χρειάζονται αλλά πάλι όχι, το παγόβουνο όμως είναι να επιστρέψουμε σε μια φυσιολογική κανονικότητα, μειώνοντας όσο γίνεται δυνατόν τα προβλήματα που τάραξαν την ψυχοσύνθεση κάθε ατόμου. Για κάποιους είναι αισθητά για άλλους όχι, ο σπόρος παραμένει και η απελευθερώσει από την πίεση της καραντίνας λειτουργεί σαν ήλιος αργά ή γρήγορα όλα εκείνα που χάραξαν την ψυχή θα αναδυθούν. Προτού αναφερθώ στις ψυχικές ασθένειες που προξένησε η καραντίνα, πρέπει να επαναλάβω αυτό που ψυχολόγοι, σύμβουλοι ψυχικής υγείας, ψυχοθεραπευτές κτλ έθιξαν εξαρχής δηλαδή την διαχείριση της απομόνωσης. Χρόνια τώρα αναφέραμε πως κάθε άτομο πρέπει να περνάει χρόνο με τον αυτό του, για να μπορεί να αντιμετωπίζει καλύτερα εσωτερικά θέματα αλλά και να ανακαλύπτει πτυχές του, ενώ κάθε φορά που νιώθει ότι δε μπορεί να αντιμετώπιση μια κατάσταση να μιλά με ειδικούς. Η ανώμαλη προσγείωση της απομόνωση πρωτίστως μας έφερε αντιμέτωπους με τους εαυτούς μας, όσοι έχουν μάθει να κάνουν διάλογο με τις ανάγκες, επιθυμίες και ότι άλλο ο νους και η καρδία ορίζει βγήκαν αλώβητοι, για τους υπόλοιπους όμως είναι μια καινούργια διαδρομή, δίνοντας μεγαλύτερη αξία γιατί η ζωή παραμένει ένα αχανές ταξίδι. Το άγχος είχε/έχει την τιμητική του στην εποχή του COVID, και μπορεί να φαίνεται περίεργο πως γίνεται κάποιος να αγχώνεται κλεισμένος μέσα στο σπίτι με βιβλία, ιντερνέτ, κήπο, τηλεόραση και όμως η κοινωνική αποστασιοποίηση σύμφωνα με έρευνες από διεθνή ινστιτούτα και κρατικούς οργανισμούς όπως το κέντρο απογραφής των ΗΠΑ δείχνουν πως το 42% των ερωτηθέντων ανέφεραν συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης. Η έρευνα της κλινικής ψυχολόγου Luana Marques από την Ιατρική σχολή του Χάρβαρντ αποδεικνύει πως τα κρούσματα άγχους και πανικού από το Μάρτιο του 2020 ως το Δεκέμβριο του 2020 ξεπέρασαν το 50% ενώ τονίζει πως οι διαταραχές που ξεκίνησαν από το άγχος είναι χρόνιες. Υπάρχουν πολλά διαγράμματα και μελέτες από διαφορετικές χώρες αλλά όλες ανεξάρτητα από τις εθνικές ομάδες που ανήκουν καταλήγουν στο ίδιο πόρισμά. Τα πρώτα συμπτώματα άγχους είναι μέσα από τα συναισθήματα μπορεί να νιώσουμε θυμό, θλίψη, ανησυχία, απογοήτευση. Αυτά επηρεάζουν την όρεξη, τα ενδιαφέροντα, τις επιθυμίες, ακόμη και την ενεργεία που έχουμε. Αποκτάμε δυσκολία στον ύπνο με ή χωρίς εφιάλτες. Τέλος έρχονται οι φυσικές αντιδράσεις, πονοκέφαλοι, στομαχικές διαταραχές, δερματικά εξανθήματα και πόνοι σε διάφορα σημεία του σώματος. Αρκετοί προσπαθούν να αντιμετωπίσουν όλα αυτά με την χρήση καπνού, αλκοόλ και διαφορών ουσιών (φαρμακευτικών και μη) το οποίο είναι λάθος γιατί στην ουσία δεν αποβάλεις το άγχος αλλά το αντικαθιστάς με αλλά που μελλοντικά θα προξενήσουν περισσότερα θέματα στην σωματική υγεία. Οι καλύτεροι τρόποι αντιμετώπισης τους άγχους εντός και εκτός καραντίνας είναι τα ισορροπημένα γεύματα, η άσκηση τακτικά, βόλτες, πλήρες κύκλος ύπνου, δημιουργία, διάβασμα, μουσική, αποχή από τις ειδήσεις, το διαδίκτυο και κάθε φορά που νιώθετε περίεργα συναισθήματα πάρτε βαθιές αναπνοές, χαλαρώστε ή αφιερώστε λίγο χρόνο για διαλογισμό. Το σημαντικότερο μη χάνεται επαφή με την οικογένεια και τους φίλους ακόμη και μέσα από το τηλέφωνό ή βίντεο μπορούν να βοηθήσουν μέσω της συνομιλίας να αποβάλετε το άγχος της στιγμής. Η κατάθλιψη αν και σχετίζεται με το άγχος, είναι ιδιαίτερη διότι στην εποχή του Covid σύμφωνα με τα πορίσματα έχει για συντροφιά τις τάσεις αυτοκτονίας για παράδειγμα η ψυχολόγος Mythili Hazarika από το κολλέγιο Guwahati στην Assam της Ινδίας αναφέρει πως από το 22% του δείγματος που παρουσίασαν κατάθλιψη, το 5% ως 10% είχε αυτοκτονικές σκέψεις. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης δεν διαφέρουν ιδιαίτερα από κείνα του άγχους, με εμφανή παρουσία δυσκολία στην συγκέντρωση αλλά και στην λήψη αποφάσεων, διαταραγμένη όρεξη, απώλεια ενδιαφέροντος και ενοχές που συνοδεύονται από κακή μνήμη. Αρχικά όσοι έχετε δικούς σας ανθρώπους με κατάθλιψη πρέπει απαραίτητα να τους περάσετε το μήνυμα πως δεν είναι αβοήθητοι και στην συνέχεια παρακινήστε τους να επισκεφτούν έναν ψυχολόγο ή σύμβουλο ψυχικής υγείας. Η κατάθλιψη είναι μια μορφή ασθένειας που αγγίζει το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, νούμερο που ήταν προ COVID εποχής. Δεν είναι εύκολη η αντιμετώπιση και απαιτείται ένα συνεχές πρόγραμμα συνεδριών ώστε το άτομο να ξεπεράσει τις εσωτερικές του δυσκολίες. Χωρίς να έχω την απαραίτητη ειδίκευση. Δώστε προσοχή στα παιδία, το άγχος και η κατάθλιψη δεν εμφανίζονται μόνο στους ενήλικές που σε αντίθεση με εμάς τα συμπτώματα είναι εμφανή, τα παιδία διαχειρίζονται το άγχος με διαφορετικούς τρόπους που βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα επηρεάζουν την ψυχική τους υγεία. Συμφώνα με αρκετούς παιδοψυχολόγους τα συμπτώματα άγχους διαφαίνονται από την συμπεριφορά των παιδιών, για παράδειγμα αλλαγές ή αποφυγή δραστηριοτήτων που κατά το παρελθόν τους άρεσαν, απροσδόκητοι πονοκέφαλοι, ενοχλητικές συμπεριφορά ή συνήθειες που δεν είχαν. Αφιερώστε χρόνο με τα παιδία, απαντάτε σε όσα ερωτήματα έχουν και συμβουλευτείτε έναν ειδικό. Ο κόσμος των παιδιών όσο και αν απλοϊκός φαίνεται στους μεγάλους τόσο περίπλοκός είναι για εκείνα. Τέλος για πολλούς συναδέλφους η εποχή του COVID για την ψυχική υγεία είναι ένα φυσικό πείραμα, στο οποίο όλες μας οι θεωρίες, ιδέες μπαίνουν σε εφαρμογή, όμως την θεραπεία την ορίζει ο ασθενής. Όσοι έχουν καταβληθεί από την καραντίνα την δύναμη για μια φυσιολογική επαναφορά δεν την δίνει ο ειδικός αλλά ίδιοι. Μη ξεχνάτε πως σχεδόν για όλες τις ψυχικές ασθένειες η καλύτερη θεραπεία είναι ο διάλογος και η βοήθεια προς το συνάνθρωπο!