More

    “Μυθιστορικό υπόβαθρο του Δικαίου”. Γράφει ο Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Βασίλης Μαστρογιάννης

    «ΜΥΘΙΣΤΟΡΙΚΟ» ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ. Γράφει ο Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Βασίλης Μαστρογιάννης

    Πολλές απόψεις ακούστηκαν τελευταία για το δίκαιο, τη δικαιοσύνη και τη νομική επιστήμη, γι΄ αυτό έκρινα σκόπιμο να θυμίσω τις ρίζες των αρχών του δικαίου, της ισότητας και της ελευθερίας που γεννήθηκαν σε αυτόν τον τόπο, χιλιάδες χρόνια πριν.

    Η ιδέα του δικαίου δεν γεννήθηκε ξαφνικά την κλασσική περίοδο, όπου μετά την κατάργηση της Βασιλείας, εγκαθιδρύθηκε η συναρχία των Εννέα Αρχόντων ( Αδαμ- Μαγνήσαλη Σ.), αλλά έχουμε πολλά στοιχεία και αναφορές στη λεγόμενη μυθολογία. Μυθικές θεότητες αποτελούν στην ουσία προσωποποίηση νομικών εννοιών, κυρίως από την παρουσία τους στον μύθο, αλλά και από την ακριβή ανάλυση των ονομάτων τους.

    Η ισονομία (C.Farrar) που αποτελεί στην ουσία την αρχή της ισότητας, ενώπιον του νόμου, είναι η επιβολή στον άνθρωπο της θείας βούλησης. Όποιος επιδεικνύει αυθάδη συμπεριφορά και είναι ασεβής διαπράττει ύβρη. Κανείς δεν μπορεί να είναι πάνω από το θείο: «ύβρις εστί, κρείσσω δαιμόνων είναι θέλειν» (Ευριπίδου, Ιππείς).

    Από τις ίδιες τις μαρτυρίες των ομηρι­κών κειμένων, όπως στη δικαστική σκηνή που περιγράφεται στην ασπίδα του Αχιλλέα (Στεφανόπουλος Στ.), προκύπτει ότι η Εκκλησία του Δήμου δεν ήταν κάτι καινούργιο στην κλασσική περίοδο, αλλά ανάγεται σε μια μορφή κοινωνικής λειτουργίας πολλούς αιώνες πριν, καθότι ακόμη και στην Ιλιάδα γίνεται λόγος για τους δημογέροντες (τοπικούς άρχοντες) και το Συμβούλιο των Αρχόντων

              Τo ανώτατο αγαθό της ζωής , όπως είχε ενθυλακωθεί στην συνείδησή του Έλληνα κατά το πέρασμα των αιώνων, είναι η ελευθερία.

    Τα ονόματα συνεπώς δεν αναφέρονται τυχαία, αλλά αποτελούν ειδική σημειολογία:

    – Η Αίσα είναι μία αρχέγονη ελληνική θεότητα και σημαίνει αυτό που ο Θεός ορίζει σχετικά με την τύχη κάθε ανθρώπου, η ειμαρμένη. Ετυμολογικά έχει τις ρίζες της στη λέ­ξη ίσος και εκφράζει την ιδέα της ισότητας των ανθρωπίνων όντων μεταξύ τους, αλλά και απέναντι στο θείο.  Η Αίσα, καθορίζει τα όρια της ανθρώπινης ύπαρξης, καθότι κανείς δεν είναι αθάνατος, ούτε Θεός.

    Η ισότητα που προέρχεται από την ανώτερη δύναμη επεκτείνεται σταδιακά και στον ανθρώπινο νόμο, έναντι του οποίου όλοι είναι ίσοι. Αυτό άλλωστε προστάζει η Αίσα, γι’ αυτό οι πιστοί σε αυτή, οι Αισυμνήτες, από αρκετά νωρίς αναλάμβαναν σημαντικές θέσεις εξουσίας στις Ελληνικές Πόλεις.

    Η λέξη Αισυμνήτης, (Αριστοτέλης, «Πολιτικά») που συντίθεται από τις λέξεις αίσα και μνήσασθαι, σημαίνει αυτόν, ο οποίος όταν αναλαμβάνει θέση εξουσίας οφείλει να τηρεί την αρχή της ισότητας έναντι όλων όσων κυβερνά.

    – Η Θέμις είναι η θεά του νόμου και η προσωποποίηση της φυσικής και ηθικής τάξεως, η προστάτιδα των δικαίων που ισχύουν, είναι δηλαδή η δικαιοσύνη προσωποποιημένη.

    Είναι κόρη του Ουρανού και της Γης και κατά τον Ησίοδο (Θεογονία) είναι τιτανίδα και γίνεται σύζυγος του Δία με τον οποίο θα γεννήσουν τη Δίκη, την Ευνομία και την Ειρήνη, καθώς και τις Μοίρες (Κλειώ, Λάχεσις, Άτροπος). Οι Μοίρες είχαν ως καθήκον, που τους είχε δώσει ο Δίας, να καθορίζουν την τύχη των ανθρώπων.

    Η Θέμις προέρχεται όπως και ο θεσμός (τεθμός) από το ρήμα τίθημι και σημαίνει το ορισμένο από υπέρτατη βούληση, από το Θείο.

    Όπως αναφέρει ο Όμηρος, Θέμιστες ήταν τα δίκαια, οι υφιστάμενοι νόμοι, καθώς και οι αποφάσεις της ανθρώπινης δικαιοσύνης.

    – Η Νέμεσις σχετίζεται άμεσα με τη Θέμιδα και είναι επιφορτισμένη να ελέγχει κάθε υπέρβαση του νόμου, λατρεύονταν δε κυρίως στην Ραμνούντα και στην Σμύρνη. Η Νέμεσις, δια της τιμωρίας των παραβατών έχει ως σκοπό την επαναφορά της ισορροπίας που έχει διαταραχθεί.

    Το ανθρώπινο αγαθό της ελευθερίας που διασφαλίζει η δημοκρατία παραμένει απρόσβλητο όταν τιμωρείται όποιος παραβαίνει το νόμο, ή είναι ασεβής.

    – Η Δίκη είναι κόρη του Διός και της Θέμιδος, έχει ως αποστολή την εφαρμογή της τάξης, της δέουσας τιμωρίας σε κάθε παραβάτη και την ισχύ να επιβάλλει την βούλησή της σε όλους.

    Η Δίκη εκτός της εξωτερικής της παρουσίας είναι εγκαθιδρυμένη και εσωτερικά σε κάθε άνθρωπο. Ο Δίας την έστειλε μαζί με την Αιδώ ως δώρα του σε κάθε άνθρωπο και τους χάρισε το αίσθημα της ντροπής και της συνείδησης του δικαίου.

    Κατά συνέπεια, κανένας άνθρωπος δεν δύναται να επικαλεσθεί άγνοια του δικαίου, ούτε ενώπιον της ανθρώπινης ούτε ενώπιον της θείας δικαιοσύνης.

    – Οι Ερινύες είναι τρεις, η Τισιφόνη, η Μέγαιρα και η Αληκτώ και αποτελούν την προσωποποίηση του ελέγχου, της συνείδησης και της ηθικής επανόρθωσης του ανθρώπου. Κατά τον Σοφοκλή, γεννήθηκαν από τη Γη και το Έ­ρεβος γι’ αυτό αποκαλούνται και γεννήματα του σκότους. Κατά έναν Ορφικό ύμνο, ήταν κόρες του Πλούτωνα και της Περσεφόνης.

    Σύμφωνα με τους αρχαίους Ποιητές οι Ερινύες ήταν φύλακες της ανθρώπινης ζωής, τιμωρούσαν ειδικά την αλαζονεία, την επιορκία και την ανθρωποκτονία.

    Γι’ αυτό οι παραπάνω βασανίζονταν από εφιάλτες την νύχτα, αφού τους κατεδίωκαν οι Ερινύες, όπου και αν κρύβονταν.

    – Η Ευνομία, είναι κόρη και αυτή του Διός και της Θέμιδος και αδελφή της Δίκης και της Ειρήνης, αποτελεί δε την προσωποποίηση της καλής και αρμονικής ρύθμισης των νόμων και συνεπώς, των αγαθών που φέρνουν στις πολιτείες οι νόμοι, όχι γενικώς, αλλά οι δίκαιοι και ορθοί νόμοι που εγκαθιδρύουν στην πόλη την Δικαιοσύνη με την τήρηση και εφαρμογή τους και τακτοποιούν τα πάντα.

    Σε όλες τις παραπάνω, που ονομάζονται και Ώρες, ο Πίνδαρος και ο Βακχυλίδης, προσδίδουν ένα αριστοκρατικό- ολιγαρχικό πολιτικό περιεχόμενο (Ολύμπια και Πύθια) γι’ αυτό αποτελούν την σταθερότητα και την εγγύηση του συστήματος διακυβέρνησης.

    – Η Αιδώς προέρχεται από το ρήμα αιδέομαι που σημαίνει ντρέπομαι, έχω φιλότιμο, σεβασμό προς τους θεούς, ή προς ανώτερα πρόσωπα. Ο άνθρωπος έχει συνείδηση του δικαίου και του αδίκου, αφού δεν μπορεί να επικαλεστεί άγνοια καθότι αυτή του χορηγήθηκε από το Δία.

    Έχει μείνει στην ιστορική μνήμη η φράση «αιδώς Αργείοι», γιατί ο κάθε πολίτης σε μια Δημοκρατική κοινωνία είναι ισότιμος με τον άλλον και γνωρίζει πότε αδικεί.

    – Η Ύβρις (Θέογνις),  είναι η αυθάδεια, η ασέβεια και η αλαζονεία του ανθρώπου που θεωρεί ότι είναι πάνω από όλους και μπορεί να τα βάλει με τον Θεό.

    Ύβρις είναι η πρόκληση και προς τους ανθρώπινους και προς τους θεϊκούς νόμους.

    – Η Άτη είναι κόρη της Έριδας και αδελφή της Δυσνομίας (Ομήρου Ιλιάδα), θεά της καταστροφής και αποτελεί τη σύγχυση, την απερισκεψία, την ταραγμένη δηλαδή κατάσταση της ψυχής και την χωρίς σκέψη ορμή, που προέρχεται από πλάνη, στην οποία συνήθως άγεται ο κατε­χόμενος από ύβρη. «Ατέων» είναι αυτός που δεν υπο­λογίζει κανέναν.

    Αν λάβουμε υπόψη μας όλα τα παραπάνω, ίσως αναλογιστούμε πως θα θέλαμε την εφαρμογή του Δικαίου σήμερα, καθώς και τη λειτουργία του θεσμού της Δικαιοσύνης στο σύνολό της.

    Θα πρέπει άραγε με τη Νέμεση να επαναφέρεται η ισορροπία στην ΄΄Πόλη΄΄ που έχει διαταραχθεί, δια της τιμωρίας ( σύμφωνα με τους νόμους) των παραβατών ή όχι;

            Μήπως πολλές φορές , λόγω της έκπτωσης των Αρχών και Αξιών και τη σχετικοποίηση του ( φυσικού ) Δικαίου, αρκετοί ενώ πράττουν εν αδίκω νοιώθουν ότι λειτουργούν ( κακώς) με αίσθηση δικαίου, γι΄ αυτό και δεν τους “καταδιώκουν οι Ερινύες”;

            Μήπως σε αυτή την (λανθασμένη) “αίσθηση δικαίου”  συμβάλλουν και οι εφαρμοστέες διατάξεις που αλλοιώνουν τις έννοιες των ποινικών όρων και καταργούν στην πράξη τις δικαστικές αποφάσεις, δημιουργώντας την αίσθηση της ατιμωρησίας;

    Ερωτήματα για προβληματισμό!!

    Τελευταία άρθρα

    Μεγάλη επιτυχία η Μουσική Ημερίδα του Ωδείου της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς

    Μεγάλη επιτυχία η Μουσική Ημερίδα του Ωδείου της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς

    Ωδείο Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς: Υποτροφίες “Γεώργιος Τσούκαλης”

    Ωδείο Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς: Υποτροφίες "Γεώργιος Τσούκαλης" Ο διεθνούς φήμης Ιδιωτικός Ερευνητής κος...

    Γιώργος Νταλάρας για Νίκο Αμοργιανό και Art & Art Magazine.

    Γιώργος Νταλάρας για Νίκο Αμοργιανό και Art & Art Magazine. Αγαπητέ Νίκο,

    Μουσική Ημερίδα με σπουδαίους επιστήμονες πραγματοποιεί το Ωδείο της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς.

    Μουσική Ημερίδα με σπουδαίους επιστήμονες πραγματοποιεί το Ωδείο της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς.
    14,2k Ακόλουθοι
    Ακολουθήστε

    Προτεινόμενα άρθρα

    Αφήστε ένα σχόλιο

    Παρακαλώ αφήστε το σχόλιό σας
    Παρακαλώ προσθέστε εδώ το όνομά σας